QUY LUẬT VẬN HÀNH CỦA KINH LẠC THEO GIỜ SINH HỌC

Y học cổ truyền gọi đường khí huyết vận hành trong cơ thể là : ” kinh lạc “. Những danh y thời xưa đã quan niệm 24 giờ trong ngày sẽ tương ứng với đường 12 kinh lạc và mỗi kinh lạc lại có thời gian hoạt động riêng, còn gọi là ” giờ vượng của kinh “, tức là thời điểm tốt nhất để các cơ quan thuộc đường kinh đó thực hiện chức năng phục hồi cơ thể. Đó chính là quy luật ” Tý Ngọ lưu chú ” của kinh lạc. Có thể hiểu một cách đơn giản nhất, thì ” kinh lạc “ cũng tuân theo múi giờ sinh học của cơ thể.

KHÁI QUÁT SƠ QUA VỀ KINH LẠC

Theo y học cổ truyền thì trong cơ thể con người luôn tồn tại hệ thống kinh lạc. Kinh Lạc là tên gọi chung của kinh mạch và lạc mạch trong cơ thể. Kinh Lạc gồm mười hai kinh mạch cũng gọi là chính kinh.

Kinh lạc là một hệ thống các đường dẫn khí ( năng lượng ) và huyết ( máu ) trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong đông y và y học cổ truyền. Nó được coi là ” cây cầu “ kết nối các cơ quan nội tạng với cơ, xương, da và giúp duy trì sức khỏe.

Trong cơ thể có 6 tạng là : tâm, can, tỳ, phế, thận, tâm bào.

Có 6 phủ là : đảm, vị, đại trường, tiểu trường, bàng quang, tam tiêu. Nói gộp lại thì sẽ có 12 tạng phủ, mỗi một tạng phủ đều có một kinh phụ thuộc nó.

Vậy là có 12 kinh chính nên gọi là chính kinh. Tên gọi của chính kinh đều lấy tên tạng phủ của nó mà đặt như tâm kinh, đảm kinh, vị kinh v.v…

>> Xem thêm : Âm dương ngũ hành và Y lý trong YHCT

Theo kinh điển y học cổ truyền, nói đến kinh lạc qua thiên Kinh biệt sách Linh Khu viết : ” Con người có 12 kinh mạch, khỏe mạnh bình an hay đau ốm bệnh tật đều bắt nguồn từ đó cả “.

Kinh lạc là gì ?

Là hệ thống 12 kinh chính và 8 mạch kỳ kinh giúp vận chuyển khí huyết đi khắp cơ thể. Nó giống như hệ thống giao thông, kinh lạc giúp cơ thể duy trì cân bằng âm dương. Nếu kinh lạc bị tắc nghẽn hoặc suy yếu, sẽ gây ra bệnh tật, đau nhức, suy giảm chức năng nội tạng.

Nguyên tắc vận hành của kinh lạc

Khí huyết lưu thông theo đường kinh và khí huyết chạy theo quy luật nhất định, từ nội tạng ra bên ngoài, từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài. Nếu khí huyết lưu thông tốt, cơ thể khỏe mạnh. Nếu tắc nghẽn, sẽ gây đau nhức và bệnh tật.

Âm dương cân bằng

☯️ Kinh lạc có âm và dương :

+ Kinh Âm liên quan đến nội tạng như gan, tim, thận.

+ Kinh Dương liên quan đến hoạt động bên ngoài như da, cơ bắp.

🚫 Nếu âm dương mất cân bằng, cơ thể sẽ phát sinh bệnh.

>> Xem thêm : Hướng dẫn xem mạch trong YHCT 

 

Sự vận hành của kinh lạc trong cơ thể

Theo Y Cốt Liên Khoa thì khi có kiến thức về thời gian vận hành tốt nhất của khí huyết, chúng ta sẽ biết cách ưu tiên giờ giấc để có lịch sinh hoạt đều đặn, hợp lý và khoa học. Sau đây Y Cốt Liên Khoa sẽ cùng mọi người tìm hiểu về ” thời gian biểu “ tốt nhất cho cơ thể để luôn được khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh nhé !

KINH LẠC VẬN HÀNH THEO QUY LUẬT MÚI GIỜ SINH HỌC

Hoạt động kinh khí phụ thuộc vào hoạt động công năng của tạng phủ, hoạt động công năng của tạng phủ lại tuân theo một chu trình thời gian trong ngày :

⏰ Từ 1 – 3 giờ sáng ( giờ Sửu ) là Can kinh hoạt động. Có thể xem như Can kinh – Đảm kinh như gan mật, là cơ quan khử độc bài tiết, miễn dịch quan trọng của cơ thể nên chúng ta cần nghỉ ngơi trong khoảng thời gian quý báu này, nhằm nâng cao chức năng điều tiết và phục hồi của kinh lạc sau một ngày làm việc vất vả.

Nếu giờ Sửu không ngủ thì can sẽ tiếp tục phải chuyển vận năng lượng kích thích tư duy và hành động, việc trao đổi chất bị ảnh hưởng. Vì thế trước giờ Sửu không đi vào giấc ngủ thì sắc mặt xanh xám, tâm trạng uể oải, dễ bị bệnh gan và mặt đốm rỗ.

Chứng hư : Khả năng miễn nhiễm của da suy giảm, trời lạnh tay chân dễ tê lạnh, cổ họng khô, ho khan…

Chứng thực : Hơi thở không thông, cổ họng khó chịu, tức ngực, thở khò khè, viêm amidan, ho, đau mỏi vai, dễ bị bệnh trĩ…

>>> Xem thêm : Giờ vàng thải độc trong cơ thể mà bạn cần phải biết !

Dưỡng sinh : Lúc này cơ thể cần nhiều dưỡng khí, cần thở sâu, vì thế mà phải ngủ sâu. Nếu lúc này không thể ngủ thì tốt nhất hãy uống ly nước ấm cho cơ thể dễ chịu và để phổi không bị khô.

⏱ Từ 3 – 5 giờ sáng ( giờ Dần )  phế kinh hoạt động khiến các triệu chứng ho, sốt, đổ mồ hôi bộc phát dữ dội hơn, nếu có bệnh tại phế. Đây là thời điểm Phế kinh đẩy mạnh sức đề kháng để tự chữa lành.

” Phế hướng về trăm mạch “. Phế vào giờ Sửu đưa máu huyết vào giai đoạn mới, máu mới cung cấp cho phế, rồi qua phế đưa đến toàn thân. Vì thế sắc mặt vào sáng sớm thường hồng hào, tinh lực dồi dào. Người bị bệnh phổi sẽ phát mạnh nhất vào giờ Dần, ví như ho hay thở khò khè làm tỉnh ngủ.

Chứng thực : Chướng bụng, dễ táo bón, dễ bị trĩ, lưng và vai khó chịu, đau răng, da dẻ khác thường, thượng quản khác thường…

⏰ Từ 5 – 7 giờ sáng ( giờ Mão ) : đại trạng co bóp mạnh nhất, lúc này nên đi tại tiện để thải chất độc.

” Phế và đại tràng tương quan biểu lý “. Phế mang máu mới phân bố khắp toàn thân, giúp đại tràng đi vào trạng thái hưng phấn, hoàn thành quá trình hấp thụ dinh dưỡng và nước trong đồ ăn, thải chất cặn bã. Sáng sớm sau khi dậy là thời gian đại tiện rất tốt.

Chứng thực : Dễ đói, dạ dày yếu, xương khớp khác thường, thèm ăn, miệng khô, dễ táo bón.

Dưỡng sinh : Tranh thủ dậy sớm và uống một ly nước ấm, sau đó vào nhà vệ sinh thải những chất cặn bã tích trữ cả ngày hôm trước!

>>> Xem thêm : Khóa học trị liệu Cổ Vai Gáy chuyên sâu

Tuy nhiên cũng không nên vào nhà vệ sinh quá sớm, vì có nhiều người già bị trúng gió vì nguyên nhân này. Nên nghỉ ngơi khoảng 10 – 20 phút cho đầu óc tỉnh táo rồi đi.

Lời khuyên về đồ ăn: cà tím, rau chân vịt, chuối, nấm, mộc nhĩ, ngô, đậu cô-ve, đậu Hà Lan…

⏰ Từ 7 – 9 giờ sáng ( giờ Thìn ) : giờ thịnh Vị kinh, lúc dạ dày hoạt động rất tích cực nhất, đây chính là thời điểm lý tưởng để ăn sáng.

Giờ Thìn ăn sáng, ổn định dinh dưỡng cơ thể. Ăn sáng vào giờ này dễ tiêu hóa, hấp thu cũng tốt. Có thể dùng đồ ăn nhẹ giúp bảo vệ dạ dày, như cháo, ngũ cốc, bánh bao…để ăn sáng. Đồ ăn quá khô nóng sẽ làm nóng dạ dày khiến môi khô nẻ, nhiệt… Còn nhịn ăn sáng sẽ dễ bị bệnh tật.

Chứng thực : Tỳ vị bất hòa, tiêu hóa và hấp thu không tốt sẽ dễ sinh đầy bụng, đau đầu, mệt mỏi, xương khớp khó chịu, bài tiết khác thường…

>>> Xem thêm : Dụng cụ hỗ trợ trị liệu Cơ Xương Khớp hiệu quả

Dưỡng sinh : Chú ý ăn sáng. Nếu bao tử đói sẽ không ngừng tiết axít dạ dày, lâu dần sẽ gây loét dạ dày, viêm dạ dày, tá tràng, túi mật… Sau khi ăn khoảng một giờ có thể mát xa kinh vị giúp điều tiết công năng dạ dày.

⏰ Từ 9 – 11 giờ sáng ( giờ Tỵ ) : khi Tỳ kinh thịnh, có thể nói lá lách hoạt động và hấp thu tốt nhất.

” Tỳ chủ vận hóa, tỳ thống huyết “. Tỳ là cơ quan điều hành toàn bộ việc tiêu hóa, hấp thu, bài tiết, lại quản về máu. ” Tỳ khai khiếu ra miệng, phát ở môi “. Công năng của tỳ tốt thì việc hấp thu và tiêu hóa cũng tốt, chất lượng máu cũng tốt, môi sẽ hồng mịn. Môi trắng cho thấy khí huyết không đủ, môi thâm cho thấy khí lạnh nhiễm kinh tỳ.

>>> Xem thêm : Những bí mật về sự chuyển hóa trong cơ thể

Dưỡng sinh : Tỳ vị bất hòa, tiêu hóa và hấp thu không tốt, tỳ hư khiến trí nhớ suy giảm… Đây là thời gian kinh tỳ vận hành khai huyệt, cũng là thời gian bảo vệ tỳ tốt nhất.

Khuyến khích nếu có điều kiện hãy dành cho bữa trưa nhiều lựa chọn về món ăn : đậu cô-ve, khoai lang, khoai tây, đậu hũ, rau cần tây… Trái cây có thể chọn táo, cam, quýt… Nước trà có thể chọn trà xanh, trà hoa nhài, mật ong…

⏰ Từ 11 giờ sáng – 13 giờ chiều ( giờ Ngọ ) : Tâm kinh hoạt động, là thời gian âm dương thiếu cân bằng trong ngày nên con người dễ bị mệt mỏi, vì vậy cần nghỉ ngơi để tránh mắc bệnh lý.

” Tâm chủ thần minh, khai khiếu ở lưỡi, phát ở mặt “. Tim đẩy máu vận hành, dưỡng thần, khí, và cơ bắp. Một giấc ngủ ngắn vào giờ Ngọ có tác dụng dưỡng tim rất tốt, giúp buổi chiều tối sinh lực tràn đầy.

⏰ Từ 13 – 15 giờ chiều ( giờ Mùi ) : có thể nói ruột non bài tiết và hấp thu tốt nhất, vì vậy nên ăn trưa trước 13 giờ chiều.

Tiểu tràng phân chia trong đục, đưa nước thải về bàng quang, cặn bã về đại tràng, chất tinh túy lên tỳ. Tiểu tràng kinh vào giờ Mùi điều hòa dinh dưỡng trong ngày. Nếu tiểu tràng kinh nóng sẽ dễ ho khan, trung tiện. Lúc này uống nhiều nước, uống trà có lợi cho tiểu tràng thải độc hạ hỏa.

>>> Xem thêm : Hệ miễn dịch trong cơ thể – hệ bạch huyết

⏰ Từ 15 – 17giờ chiều ( giờ Thân ) : Bàng quang kinh hoạt động mạnh, cần uống nhiều nước hơn.

Bàng quang chứa nước thải và nước miếng, nước thải bài tiết ra khỏi cơ thể, nước miếng tuần hoàn trong cơ thể. Nếu bàng quang nóng sẽ tiểu són. Giờ Thân nhiệt độ cơ thể nóng, người âm hư là nổi rõ nhất. Lúc này vận động sẽ hỗ trợ tuần hoàn nước miếng trong cơ thể, uống nước trà “bổ âm hạ hỏa” hỗ trợ rất tốt cho người âm hư.

⏰ Từ 17 giờ chiều – 19 giờ tối ( giờ Dậu ) : Thận kinh hoạt động tích cực, do vậy thích hợp để những người bệnh ở kinh Thận – Bàng quang xoa bóp bấm huyệt vị, tập dưỡng sinh, thả lỏng cơ thể.

” Thận chứa tinh chất của sinh sản và tinh chất của lục phủ ngũ tạng. Thận là cái gốc tiên thiên “. Khi qua giờ Thân cơ thể hạ hỏa thải độc, đến giờ Dậu thận tới lúc tích chứa tinh hoa. Lúc này không thích hợp cho những hoạt động mạnh, cũng không hợp uống nước nhiều.

⏰ Từ 19 – 21 giờ tối ( giờ Tuất ) : Tâm bao kinh vượng. Lúc này thần kinh và tim hoạt động mạnh nhất, nên giảm áp lực để tim dễ chịu.

” Tâm bao kinh là lớp da mỏng bên ngoài tim, bên cạnh có mạch, đường thông khí huyết. ( Tà ) không được vào, nếu không tim sẽ tổn thương “. Tâm bao kinh là bộ phận màng ngoài để bảo vệ tim, cũng là đường thông khí huyết.

>>> Xem thêm : Đừng nên lạm dụng và phụ thuộc thuốc

Tâm bao kinh vào giờ Tuất vượng nhất, giúp loại bỏ những nhân tố gây bệnh xung quanh tim để tim đạt trạng thái tốt nhất. Lúc này cần giữ tâm trạng đặc biệt thoải mái, có thể đọc sách, nghe nhạc, đi spa, khiêu vũ… để thả lỏng tâm trạng, giải tỏa áp lực.

⏰ Từ 21 – 23 giờ tối ( giờ Hợi ) : Tam tiêu kinh hoạt động. Có thể ví như đây là thời gian hệ nội tiết hoạt động mạnh, nên cần đi ngủ để điều hòa cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.

Tam tiêu là tạng phủ lớn nhất trong lục phủ ngũ tạng, chủ về khí và có công dụng thông nước. Giờ hợi tam tiêu có thể thông bách mạch, vì thế ngủ vào giờ này là cách dưỡng sinh rất tốt, có lợi cho sức khỏe và giữ dung nhan.

Đặc điểm chung của nhiều người già là ngủ vào giờ Hợi. Người hiện đại nếu không thể ngủ vào giờ này thì nên nghe nhạc, đọc sách, xem phim, luyện yoga. Tuy nhiên tốt nhất là không để qua giờ hợi mới ngủ.

>>> Tham khảo : Khóa học chăm sóc sức khỏe – nâng cao tuổi thọ

⏰ Từ 23 giờ tối đến 1 giờ sáng ( giờ Tý ) là Đảm kinh hoạt động.

Lý luận Trung y cho rằng : ” Khí dư của gan tiết vào mật, tụ lại thành tinh ( dịch mật ) “. Người ngủ trước giờ Tý thì mật hoàn thành trao đổi chất. Dịch mật sung túc thì não bộ tỉnh táo. Người ngủ trước giờ Tý thì sáng dậy đầu óc minh mẫn, khí sắc hồng hào, không bị thâm quầng mắt.

Ngược lại, trong giờ Tý không ngủ thì khí sắc nhợt nhạt, thâm vành mắt. Ngoài ra, vì dịch mật thải độc không tốt nên dễ kéo theo kết tinh, kết thạch ( sỏi mật ).

>>> Tham khảo : Khóa học chuyên sâu về Đông Y trị liệu Cơ Xương Khớp – Dưỡng Sinh Đả Thông Kinh Lạc

TÁC HẠI KHI SINH HOẠT KHÔNG THEO ĐỒNG HỒ SINH HỌC

Sách ” Hoàng đế nội kinh “ viết : ” Nửa đêm kinh mạch trở về, mọi người đều phải ngủ “. Tại sao như vậy ?

Người xưa đặc biệt chú trọng quy luật mặt trời mọc làm việc, mặt trời lặn nghỉ ngơi chính là để đảm bảo và nâng cao chức năng điều tiết cũng như sự phục hồi của kinh lạc.

Điều này được giải thích như sau : Sau một ngày hoạt động, cơ thể chúng ta đã tiêu hao không ít tinh lực, nên tối đến khi cơ thể nằm xuống thì các luồng kinh khí của toàn thân sẽ nhanh chóng quay về phủ tạng tương ứng để phục hồi. Khi kinh khí đã về đúng vị trí của nó thì lúc này cơ thể tự nhiên sẽ cảm thấy hơi lạnh, cho nên người ta thường muốn kéo chăn đắp, dù chỉ che đến ngang hông.

>>> Xem thêm : Năng lực tự chữa lành của cơ thể 

Vì vậy nếu chúng ta thức khuya, kinh khí sẽ không thể trở về đúng vị trí của nó khiến phủ tạng không tự phục hồi được. Trong trường hợp như vậy, kinh khí không những không bảo dưỡng cho phủ tạng mà còn tiếp tục bị tiêu hao từ ngày sang đêm.

So với ban ngày, thức khuya làm tiêu hao rất nhiều năng lượng. Cho nên, có những người chỉ cần thức một đêm, ba ngày sau vẫn chưa lấy lại sức lực. Từ đó cho thấy, việc thức khuya gây tổn hại rất lớn cho sức khỏe, nhanh chóng dẫn đến suy giảm miễn dịch và khiến chất độc ứ đọng trong cơ thể.

👉 Đó là lý do chúng ta nên có thói quen ngủ sớm sau một ngày làm việc, tránh thức khuya lâu ngày thành thói quen làm đồng hồ sinh học của bản thân bị sai lệch, đồng thời kéo theo sự mất cân bằng trong cơ thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe và có thể làm xuất hiện những căn bệnh nan y. Vì vậy, chúng ta cần rèn luyện thói quen ngủ sớm.

LỢI ÍCH KHI NGỦ ĐÚNG GIỜ ĐỒNG HỒ SINH HỌC

Khi bạn sinh hoạt điều độ và ngủ đủ giấc đúng giờ sinh học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe thể chất, tinh thần và hiệu suất làm việc. Dưới đây là một số lợi ích quan trọng:

Cải thiện chất lượng giấc ngủ : Ngủ đúng giờ giúp cơ thể dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu, giảm tình trạng trằn trọc, mất ngủ. Điều này giúp bạn thức dậy sảng khoái hơn vào buổi sáng. Tinh thần tỉnh táo, minh mẫn làm việc.

Tăng cường trí nhớ và sự tập trung : Khi ngủ đủ và đúng giờ, não bộ có thời gian củng cố trí nhớ, giúp bạn học tập và làm việc hiệu quả hơn. Không bị uể oải, mệt mỏi khi thức dậy và tăng khả năng tập trung hơn.

Giúp cơ thể phục hồi tốt hơn : Từ 22h – 2h sáng là thời điểm cơ thể sản sinh nhiều hormone tăng trưởng, hỗ trợ tái tạo tế bào, phục hồi cơ bắp và làm chậm quá trình lão hóa.

>>> Xem thêm : Phương pháp giúp cơ thể luôn mạnh khỏe và trường thọ 

Duy trì cân nặng ổn định : Thiếu ngủ hoặc ngủ không đúng giờ làm rối loạn hormone leptin và ghrelin, khiến bạn thèm ăn và dễ tăng cân. Ngủ đủ giúp duy trì cân nặng hợp lý.

Tốt cho tim mạch : Ngủ đúng giờ giúp huyết áp ổn định, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và tiểu đường.

Hỗ trợ hệ miễn dịch : Ngủ đúng giờ giúp cơ thể sản xuất đủ lượng cytokine – một loại protein quan trọng giúp chống viêm và tăng cường hệ miễn dịch. Giúp lục phủ ngũ tạng được khỏe và hoạt động được tốt hơn.

Cải thiện tâm trạng, giảm stress : Ngủ đúng giờ giúp cân bằng hormone serotonin và dopamine, làm giảm nguy cơ trầm cảm, lo âu và cải thiện tâm trạng. Tăng nguồn năng lượng ngày mới cho cơ thể

>>> Xem thêm : Học Nắn Chỉnh Cột Sống – Xương Chậu

Tăng tuổi thọ : Ngủ đủ giấc và đúng giờ giúp cơ thể hoạt động hiệu quả, giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính, từ đó kéo dài tuổi thọ.

Trên đây là những chia sẻ của Y Cốt Liên Khoa về QUY LUẬT VẬN HÀNH CỦA KINH LẠC THEO GIỜ SINH HỌC,  mong rằng sẽ mang lại bổ ích với mọi người.